درمان ارتودنسی را میتوان از اواخر ۳ سالگی تا زمانی که دندانها وجود دارند، انجام داد. در سنین پایین و دوره دندانهای شیری معمولا برای رفع عادات مضر مانند مکیدن انگشت یا پستانک از دستگاههای ساده ارتودنسی استفاده میشود. پس از آن از حدود ۶ سالگی یعنی زمانی که اولین دندان دائمی (دندان آسیا) رویش پیدا کرد. تغییرات اسکلتال در محدوده سنی خاصی امکانپذیر است و معمولا ارتودنتیست پس از حذف عامل به وجودآورنده نسبت به تغییرات ابعاد فکی در جهتهای مختلف اقدام میکند.
تا حدود سنین ۱۲ تا ۱۵ سالگی میتوان تغییرات اسکلتال و عضلانی مانند بزرگکردن فک را در بیماران انجام داد. بهترین سن درمان ارتودنسی با دستگاه ثابت، حدود ۱۲ سالگی است. پس از ۱۲ سالگی با افزایش سن بیمار درمانها باید محافظهکارانهتر انجام شوند. معمولا پس از ۳۰ سالگی اندكی تحلیل استخوان در فک روی میدهد و ارتودنتیست باید نسبت به نحوه درمان، انتخاب نوع درمان و وجود محدودیتها به بیمار اطلاعات کامل را بدهد.
بهترین زمان برای انجام درمان ارتودنسی چه سنی است؟
کسانی که درسنین میان سالی هستند هم می توانند برای درمان ارتودنسی اقدام کنند؟
اگر مشکل بیمار تنها نامرتب بودن دندان هایش باشد و مشکلات فکی و صورتی نداشته باشد، محدودیت سنی برای درمان وجود ندارد البته به شرطی که وضعیت سلامت لثه ها و دندان هایش مناسب باشد. گاهی فرد تا سنین بالا مثلا ۵۰ سالگی حداقل ۲۰ دندان سالم دارد و لثه های وی نیز از سلامتی کافی برخوردار است. این فرد به راحتی می تواند درمان ارتودنسی را با هدف ردیف کردن دندان ها انجام دهد.
البته باید به این نکته هم توجه داشت که هرچه سن بالاتر می رود استخوان ها هم محکم تر می شوند، ریشه های دندان ها شکل می گیرند و دندان ها در دهان سخت تر جابه جا می شوند و در نتیجه طول درمان بلند مدت تر و نتیجه درمان دیرتر حاصل می شود. بر عکس در سنین پایین تر دندان ها به آسانی جابه جا می شوند، طول درمان کوتاه تر است. به علاوه ریشه های دندان ها هم آسیب کمتری می بینند.
مراقبتهای بیماران حین درمان ارتودنسی چیست و آیا نیاز به رژیمغذایی خاصی است؟
دستگاههای ارتودنسی حساس و آسیبپذیر هستند، پس بیماران باید در حفظ و نگهداری آنها کوشا باشند. از طرف دیگر برای جابهجایی یک دندان، ماهها زمان لازم است. متاسفانه در صورت آسیبدیدگی دستگاهها در برخی موارد نتیجه چند ماه زحمت در عرض چند روز یا چند هفته از بین میرود. بنابراین باید در تمام طول مدت درمان علاوه بر مراجعه مرتب به پزشک معالج از خوردن غذاهای سخت و چسبناک مانند گز، سوهان و نظیر آن خودداری و به جای گاز زدن میوهها آن را به تکههای کوچک تقسیم و از چنگال استفاده كرد
آیا امکان برگشت درمانهای ارتودنسی وجود دارد ؟ چه عواملی در آن دخالت دارند؟
پس از اتمام یک دوره درمانی از وسایل و دستورالعملهای خاصی برای حفظ نتیجه درمان استفاده میشود. متاسفانه برخی از بیماران پس از مشاهده نتیجه مطلوب به این دستورالعملها توجه کافی نمیكنند و سهلانگاری آنها باعث جابهجایی ناخواسته دندانها میشود که میزان این جابهجایی متغیر است
نکته دیگر اینکه بدن انسان در برابر تغییرات ناگهانی واکنشهای نامطلوبی نشان میدهد. بنابراین، بهتر است درمانهای ارتودنسی بهصورت آهسته و پیوسته انجام گیرند. عجله عامل شکست بسیاری از درمانهای ارتودنسی است
آیا درمان ارتودنسی نیاز به آماده سازی قبلی بیمار دارد؟
درمان صحیح ارتودنسی نیاز به نظم خاص و آمادهسازی بیماران دارد که شامل جرمگیری، ترمیم پوسیدگیها، کشیدن دندانها (در صورت نیاز) است. شرط اصلی درمان ارتودنسی موفق، همکاری بیمار و عمل به توصیههای دندانپزشک است. چون درمان ارتودنسی در مدتزمان نسبتا طولانی انجام میگیرد بنابراین علاقه و همکاری بیمار در به دست آوردن نتیجهای خوب، تاثیرگذار است.